روش استفاده ازکولیس ومیکرومتر

آموزش کار با میکرومتر

اندازه گیری طول توسط ریزسنج

ریزسنج وسیله ای است که برای اندازه گیری طول بکار می رود. ریزسنج از کولیس دقیق تر بوده و برای اندازه گیری طول با دقت های بالا بکار می رود. 

ریزسنج از یک استوانه ثابت مدرج، یک استوانه متحرک مدرج که می تواند روی استوانه ثابت بچرخد و جابجا شود و یک کمان فلزی متصل به استوانه ثابت تشکیل می شود

گام ریزسنج عبارت است از مقدار جابجایی استوانه متحرک در طول استوانه ثابت به ازای هر دور چرخش و به نحوه طراحی و دقت دستگاه بستگی دارد. گام ریزسنج می تواند ۱ میلی متر یا نیم میلی متر باشد

 

هر گاه استوانه متحرک به ۵۰ قسمت تقسیم شده باشد، با چرخاندن استوانه متحرک به اندازه دو دور کامل دهانه یک میلی متر جابجا می شود (گام نیم میلی متر) و در نتیجه ۱۰۰ قسمت از استوانه متحرک معادل ۱ میلی متر از استوانه ثابت (خط کش ثابت) می باشد و لذا دقت دستگاه ۱/۱۰۰ میلی متر می باشد

فرض کنید دهانه ریزسنج پس از چندین دور چرخش، مقداری باز شده است، حال برای خواندن این مقدار، تعداد میلی متر ها را می توان از روی استوانه ثابت خوانده و با کسری از میلی متر که بر روی استوانه متحرک خوانده می شود جمع کرده و اندازه جسم مورد نظر را اندازه گیری نمود. البته اصول کاری ریزسنج و نحوه خواندن آن به صورت مفصل در مطلب ورنیه توضیح داده شده است

برای مثال اگر استوانه کامل به اندازه ۵ دور کامل و کسری از دور چرخیده شود و گام ریزسنج نیم میلی متر باشد، خواندن این عدد چنین است که ۵ دور معادل ۵/۲ میلی متر می باشد و اگر عددی که بر روی استوانه متحرک خوانده می شود ۳۵ باشد، مقدار اندازه گیری شده برابر خواهد بود با

mm	85/2=35/0+5/2

آموزش اندازه گیری طول قطعات با کولیس

کولیس در کارگاه های ساخت و تولید یافت میشود.هنرجوهای هنرستان و مهندسین ساخت و تولید حتما با این وسیله اندازه گیری آشنایی دارند

کولیس یک وسیله اندازه گیری طول می باشد که دقت اندازه گیری آن از خط کش معمولی بیشتر است. میزان دقت کولیس به چگونگی درجه بندی ورنیه آن بستگی دارد. تمامی کولیس ها از یک خط کش ثابت معمولی (که بر حسب سانتی متر و میلی متر درجه بندی شده) و یک قسمت متحرک به نام ورنیه تشکیل می شود.

 

از دهانه بزرگ کولیس جهت اندازه گیری ضخامت و قطر خارجی اجسام استفاده می شود.

 

دهانه کوچک کولیس را در شکل زیر مشاهده می کنید:

 

از دهانه کوچک کولیس برای اندازه گیری دهانه داخلی حفره ها، قطر داخلی لوله ها، عرض شیار ها و…  به کار می رود.

3- اندازه گیری به وسیله عمق سنج کولیس:

عمق سنج کولیس را در شکل زیر مشاهده می نمایید:

 

از عمق سنج جهت اندازه گیری عمق حفره ها و سوراخ ها استفاده می شود.

با حرکت دادن ورنیه، دهانه بزرگ، دهانه کوچک و عمق سنج به یک میزان جابه جا می شوند.

کولیس ها معمولاً دارای پیچ یا شاسی ای می باشند که دهانه کولیس را ثابت نگه می دارد. این شاسی برای مواردی که امکان تکان خوردن ورنیه و ایجاد خطا در اندازه گیری وجود دارد، استفاده می شود

کولیس ورنیه دار

کولیس ورنیه دار یک تیغه مدرج و یک فک متحرک دارد. تیغه درجه بندی شده است و دوکشویی روی آن سوار شده اند که یکی از آن ها به وسیله مهره افقی تا اندازه ای قابل تنظیم است و دیگری می تواند در طول تیغه حرکت کند. لبه های بیرونی فک های ثابت و متحرک برای اندازه گیری قطر درونی و اندازه های دیگر مناسب هستند. لبه های درونی آن ها نیز برای اندازه گیری های بیرونی به کار می روند.

کولیس ورنیه. تنظیم دقیق اندازه آن با محکم کردن پیچ سمت راست و چرخاندن مهره آجدار بر روی پیچ افقی صورت می گیرد.

تیغه کولیس با تقسیماتی به اندازه یک میلیمتر مدرج شده است. روی هر دهمین خط درجه بندی شماره ای وجود دارد که نمایانگر ده میلیمتر است. ورنیه نیز به ۵۰ قسمت تقسیم شده که روی هر پنجمین خط درجه بندی شماره ای وجود دارد که نمایانگر یک دهم میلیمتر است. طول این ۵۰ تقسیم بندی برابر با طول ۴۹ تقسیم بندی روی تیغه است.

از آن جا که هر تقسیم بندی روی تیغه کولیس برابر با یک میلیمتر است بنابراین ۴۹ تقسیم بندی برابر با ۴۹=۱×۴۹ میلیمتر و مجموع تقسیم بندی روی ورنیه نیز برابر با همین مقدار خواهد بود. بنابراین اندازه هر یک از تقسیمات روی ورنیه برابر با ۹۸/۰ =  ۵۰ ÷ ۴۹ میلیمتر است. یعنی اختلاف میان یک تقسیم بندی روی تیغه (یک میلیمتر) و یک تقسیم بندی روی ورنیه (۹۸/۰ میلیمتر) برابر با ۰۲/۰ میلیمتر خواهد بود. اگر شاخص های صفر تیغه و ورنیه بر هم منطبق باشند اولین خط سمت راست شاخص صفر ورنیه با اولین خط سمت راست شاخص صفر تیغه به اندازه ۰۲/۰ میلیمتر با هم اختلاف خواهند داشت. به همین شکل اختلاف خط بعدی ورنیه با خط بعدی تیغه به اندازه ۰۴/۰ میلیمتر و الی آخر. این اختلاف برای هر تقسیم بندی (خط) به اندازه ۰۲/۰ میلیمتر افزایش می یابد تا آن که خط ۵۰ ورنیه با خط ۴۹ تیغه منطبق شود.

برای خواندن اندازه روی کولیس باید اندازه های میلیمتر را که سمت چپ شاخص صفر ورنیه قرار دارند محاسبه کرد و سپس مقدار دهم و صدم میلیمتر را با توجه به خطی از ورنیه که با یکی از خطوط تیغه روبروی هم قرار گرفته اند تعیین و به مقادیر قبلی افزود.