ابزارالات مکانیکی

ابزار الات : به وسیله های موردنیاز ومورد استفاده برای انجام یک کار گفته میشود که ابزار کارهای مختلف متفاوت ومناسب با کار همان کار میباشد که دررشته های مختلف از ابزار های همان رشته استفاده میگردد که دراینجا بعضی از ابزارهای مورد نیاز برای تعمیرات مکانیکی شرح داده میشود. 
 

ابزار الات مکانیکی

چکش ها و تبر ها

چَکُّش ابزاری است که غالباً برای وارد کردن ضربه به کار می‌رود. معمول‌ترین استفاده از چکش برای ضربه زدن به میخ، جا انداختن قطعات در ماشین‌ها و شکستن اشیا می‌باشد. هر چکش برای کار خاصی طراحی و ساخته می‌شود، بنابراین چکش‌ها را به انواع مختلف می‌توان یافت، اما همه آن‌ها بطور کلی دارای یک دسته و یک وزنه در سر آن دسته می‌باشند، و اغلب وزن چکش در همان وزنه سر دسته قرار دارد.

اگرچه اکثر چکش‌ها طوری ساخته شده‌اند که با دست باید آن‌ها را بکار گرفت ولی بعضی از انواع چکش‌ها نیز طوری ساخته شده‌اند که با کمک نیروی ماشین قابل استفاده می‌باشند و بیشتر در مواقعی بکار می‌روند که احتیاج به نیروی بسیار زیادی می‌باشد.

چکش یکی از ابتدائی‌ترین ابزارهای اکثر حرفه‌های می‌باشد. ضمناً از چکش به عنوان یک سلاح نیز می‌توان استفاده کرد.

قدمت چکش در تاریخ بشر بسیار طولانی است، بطوری که اکثراً آنرا جزو اولین ابزارهای ساخته دست بشر می‌دانند.

یکی از استانداردهای معتبر چکش‌ها DIN ۱۰۴۱ آلمان است.

انواع چکش ها :

چکش ها

چکش میخ کش

چکش مخصوص کندن گل جوشکاری
تبر ها                                                                                                         

مهم ترین نکته ای که در مورد ابزار باید دانست ، روش صحیح استفاده از آنها، تمیز نگه داشتن آنها و قرار دادن هر یک پس از استفاده ،در محل خود است .  

آچار تخت و رینگی :

 در مواردی که پیچی را که می خواهید باز و بسته کنید از نوع میلیمتری باشد، بهتر است از آچار های تخت میلیمتری استفاده شود. که روی سر آچار اندازه آن مطابق سر شش گوش پیچ مورد نظر باشد.

 اعدادی که روی آچارهای متریک و اینچی نوشته شده ، معرف چیست ؟ اندازه یک آچار با فاصله دهانه آن تعیین می شود .
در سیستم متریک ، اندازه آچارها از آچار 7 میلیمتری شروع شده ، میلیمتر به میلیمتر افزایش پیدا می کند و تا 25 میلیمتر و گاهی بیشتر هم می رسد .
در سیستم اینچی ، اندازه آچار ها از 3 اینچ شروع شده ،با افزایش مرحله ای 1   اینچ به یک اینچ و گاهی بیشتر هم می رسد . 

آچارهای تخت دیگری هم وجود دارد که زاویه دهانه آنها نسبت به بدنه ،دارای زاویه 22/5 ، 30 ، 60 و 90 می باشد .

گاهی بیشتر هم می رسد .برای آنکه بتوان آچار تختی را در یک دهانه تنگ مورد استفاده قرار داد ،دهانه آچار را نسبت به بدنه آن با زاویه 15 درجه می سازند. آچار رینگی: آچار دو سر رینگی، یک سر رینگی

نکته : آچارهای تخت و رینگی از ^mm6 شروع می‌شوند و تا 26 – 28 و 30 میلی‌متر می‌باشند و از آچار شماره 20 به بالا دو تا دو تا شماره تغییر می‌کند مانند 20 - 22 ، 21- 23 ، 26 – 28

تبدیل آچارهای اینچی به میلی‌متری و بالعکس :

الف : تبدیل آچار میلی متری به اینچی : ابتدا عدد داده شده بر حسب میلی متر را در 2 ضرب میکنیم و سپس عدد بدست آمده را بر 3 تقسیم مینماییم و عدد حاصل را صرف نظر از قسمت اعشاری آن به صورت کسری با مخرج 16 مینویسیم . برای تفهیم بیشتر این مطلب به مثال زیر توجه فرمائید :

مثال : آچار 8 میلی متر معادل کدام آچار اینچی است ؟      5/16                                                                                                

ب : تبدیل آچار اینچی به میلی متری :

برای تبدیل آچار اینچی به میلی متری ، بدلیل اینکه میخواهیم اندازه اینچ را به میلیمتر تبدیل کنیم ، باید اندازه آچار داده شده بر حسب اینچ را در 4/25 ضرب میکنیم و عدد بدست آمده ، بدون در نظر گرفتن قسمت اعشاری آن ، اندازه آچار میلی متری ماست . 

 آچار رینگی :

 برای جلوگیری از سر خوردن ( لغزیدن )آچار از روی مهره یا سر پیچ ،آچار رینگی به کار

 می رود . آچار رینگی دارای 12 شیار است که هر دو شیار در طرفین یک گوشه مهره یا

سر پیچ قرار می گیرد و با زاویه به آن نیرو وارد می شود و براحتی مهره یا پیچ را باز می کند و امکان لغزش آن از بین می رود .

آچار بکس:                                                                                                          

 آچار بکس (به انگلیسی: Socket wrench) این نوع آچار دارای یک دسته یا آچار جغجغه

 می‌باشد. و تعدادی سری آچاراین سری‌ها یکسویشان یک سوراخ چهارگوش دارد و در سوی دیگر

 هر کدام نری و یا مادگی انواع اشکال پیچ و مهراها را در سایزهای گوناگون دارد. آچار جغجغه

یا باقی دسته‌های آچار بوکس یک زبانه مکعب مستطیل به اندازه سوراخ چهارگوش روی سری‌ها دارد و قابلیت نصب انواع سری‌ها را دارد. به علت شکل استوانه‌ای این سری‌های آچار این گونه آچار برای پیچ‌هایی که ته لوله یا جایی که جای چرخش دسته آچارهای معمولی نیست ایده آل و تقریبا تنها راه حل است.

 این آچار مانند آچار رینگی می باشد . لغزش آچار از روی مهره ،به وسیله تعدادی شیار کنترل می گردد ولی نوع 12 شیاره آن متداول تر است . در انتهای آچار بوکس یک شکاف مربع شکل به ضلع 1/4 -1/8-1/2که دسته بوکس ،مستقیم ،هندلی و یا جغجغه ای در آن قرار می گیرد .

 از این آچار برای باز و بسته کردن پیچ و مهره هایی که نیاز به اعمال نیروی زیادی دارند وباز کردن آنها با آچار تخت امکان پذیر نیست یا سبب خراب شدن و له شدن سر پیچ و مهره ها می شود استفاده می کنند ودر مواردی هم که محل پیچ و مهره به گونه ای است که دسترسی به آن با سایر آچارهای دیگر میسر نیست ، از آچار بوکس استفاده می شود. از آچار بوکس بیشتر برای باز کردن و بستن مهره های داخل شیارها و شمعهای موتور ،استفاده می کنند. ضمناٌ باید توجه داشت که چنانچه بازو بستن پیچ نیاز به سرعت عمل داشته باشد بهتر است از آچار بوکس جغجغه ای استفاده نمود.

نکته: آچارهای بکس معمولاً از شماره ^mm10 شروع می‌شود و تا ^mm30 در جعبه مربوطه موجود می‌باشد.

آچار فرانسه:        

                                                                      

آچار فرانسه نوعی آچار با اندازهٔ دهانهٔ متغییر است که به مهره‌ها و یا پیچ‌های شش گوش و یا چهارگوش می‌خورد. این آچار دارای دو فک ثابت و متحرک می‌باشد که فک متحرک آن با چرخاندن یک پیچ، به فک ثابت نزدیک و دور شده و در نتیجه قابلیت تطبیق با مهره‌های مختلف را پیدا می‌کند. آچار فرانسه ،برای باز کردن پیچهای بزرگ به کار می رود . این آچارها بر حسب طولشان دسته بندی می شوند . مهمترین عیب این نوع آچارها به هم خوردن اندازه آنها و لغزیدن آنها از روی مهره است.
هر نوع آچاری که برای کار روی مهره یا پیچ انتخاب می شود ،باید با آچار خور آن به خوبی منطبق شود .
بخشی از آچارهای مختلف که در اتو مکانیک کار برد دارند دیده می شوند .

.  آچار آلن (آچار L) :

                   

 وسیله‌ای است L شکل مانند با مقطع شش‌ضلعی برای شل و سفت کردن پیچ‌های آلن.

پیچ آلن پیچی است که در یک سرش حفره‌ای شش‌ضلعی دارد که نوک آچار آلن موقع

استفاده در آن قرار می‌گیرد.                        
آچار آلن سر گرد دارای سری توپی شکل است که استفاده از این وسیله را در راستاهایی غیر از محور پیچ میسر می‌کند

برای باز کردن پیچهای بزرگ به کار می رود . این آچارها بر حسب طولشان دسته بندی می شوند . مهمترین عیب این نوع آچارها به هم خوردن اندازه آنها و لغزیدن آنها از روی مهره است.
هر نوع آچاری که برای کار روی مهره یا پیچ انتخاب می شود ،باید با آچار خور آن به خوبی منطبق شود .

آچار شلاقی (به انگلیسی: Monkey wrench) یک آچار قابل تنظیم که برای باز و بسته کردن انواع پیج، مهره، لوله و ... بکار می‌رود. نحوه کار این آچار به این صورک است که 2 تا فک لغزنده دارند که در صورت تنظیم شدن به نسبت اندازه مورد نیاز هرچه بیشتر نیرو به آن وارد کنیم سفت تر  می شود به این آچار ،آچارکلاغی یا آچار گلویی هم گفته می شود که در کارهای مخصوص مانند باز و بسته کردن محور ماشین فرز میزی که دارای مهره گرد چاکدار است و آچار خوری موازی ندارد از آچار ویژه ای به نام آچار گلویی استفاده می شود. همچنین برای پیچ هایی که دوسر آن دنده شده است و محلی برای آچار خور ندارد از آچار دوسر دنده گلویی   استفاده میشود                                                                                                                             
    آچار تسمه ای: 

انبر دست ها:

انبردست ها را بنام های :انبردست ،انبر دست محور لغزان ،سیم چین ،دم باریک ،انبر کلاغی ،انبر قفلی ،خار باز کن ،خار جمع کن و غیره می نامند .

دم باریک :

 برای در آوردن قطعات کوچک سقوط نموده در شیارها و یا نصب کردن پیچ و مهره در مواضع تنگ و کارهای مشابه بکار می رود .

انبر کلاغی : 

 این انبر با فک های خاص ساخته شده و مکانیسم عمل آن طوری است که فک ها به صورت موازی با یکدیگر قرار می گیرند. اما دهانه آن بزرگ و کوچک می شود از این رو در کارهای متفاوت می توان از ان استفاده کرد و متناسب با ضخامت قطعه یا قطر کار ، فک آن در شیار محور آن حرکت داده بزرگ و کوچک می شود.

سیم چین :

سیم چین برای بریدن سیم ها و قطع پین ها و غیره بکار می رود .

انبر قفلی :              

در فرم های مختلف برای گرفتن مهره و سر پیچ به عنوان آچار، گرفتن لوله مانند آچار لوله گیر یا نگهداشتن قطعات مانند انبردست ویا فشردن دوقطعه به یکدیگر به عنوان گیر، (پیچ دستی)، کوچک و... عمل می کند.
 این انبر از نوع قفل شونده است . وقتی فکهای آن به قطعه ای که بایستی باز شود می چسبد تماس محکم و استواری برقرار نموده و به آسانی آن را از محل خود باز می کند .

گاز انبر : 

 از جمله ابزارهای کمکی است که از دوقطعه فلز که با یک محور به هم متصل و مقابل هم تاثیر می کنند تشکیل شده است. وبرای بیرون کشیدن میخ های کج شده فرو رفته در چوب یا چیدن سر میخ ها و موارد مشابه کاربرد دارد.
انبردست محور لغزان : این انبردست به علت داشتن فک هایی که اندازه دهانه آنها تغییر می کند برای گرفتن قطعات و پیچ هی با قطر متفاوت به کار می رود تفاوت این انبردست با انبرکلاغی این است که فک های آن به صورت موازی روی طرفین قطعه در موقع عمل قرار نمی گیرند.
انبر پیچ کش : در بعضی از موارد در کارهای صنایع چوب بخصوص مونتاژ کاری اگر بخواهند یک پیچ هرز شده یا پرس شده را از سطح کار وشیار مربوط خارج کنند از انبر پیچ کش استفاده می کنند.

    خار بازکن (خار جمع کن) :

 

انبر خار بازکن یا خار جمع کن برای خارج کردن خار از قطعات مختلف بکار می رود . یکی خار را در محل خود باز می کند تا بتوان آن را خارج نمود و دیگری خار را جمع می نماید ( خار گژنپین ) . دربعضی از مواقع در پیاده کردن اجزای ماشین یا ابزارهای کار پیش می آید که بخواهید خاری را از محل خود خارج کرده تا قطعه آزاد شود یا ممکن است خار به صورت حلقه ای باشد که باید با وسیله ای حلقه را باز کرده تا آزاد شود برای این کار از انبردست مخصوص خار بازکن یا خارجمع کن استفاده می شود.

قیچی آهن بر

 

برای بریدن ورق ها و بعضی واشرها به قیچی های مخصوصی نیاز است . قیچی ها را لب صاف و یا لب گرد می سازند . قیچی های لب گرد ، برای برش های منحنی شکل به کار می رود .

دستگاه میخ پرچ کن:

 

    آچار های پیچ گوشتی : پیچ گوشتی وسیله‌ای است که با استفاده از خاصیت اهرمی در باز و بسته کردن انواع پیچ کاربرد دارد.   

از انداره‌های مختلف این وسیله، بسته به محل و نوع پیچ استفاده می‌شود.

پیچ گوشتی دستی از دو قسمت اصلی: دسته و میله منتهی به نوک تشکیل می‌شود. در پیچ گوشتی‌های دستی، دسته معمولاً به شکل و اندازه‌ای است که براحتی در دست جای گیرد. نوک در پیچ گوشتی در انواع مختلف از قبیل تخت یا پهن(دو سو)، چهار سو، شش سو، مربعی و ... وجود دارد. نوع برقی آن به پیچ گوشتی برقی شهرت دارد که سرهای این پیچ گوشتی را می توان تعویض نمود و کاربری آن را افزایش داد.

                                                                                                
در کارگاه اتومکانیک آچار پیچ گوشتی های متعددی بکارمی رود. مانند:

    آچار پیچ گوشتی دو سو :
از این آچار برای بستن یا باز کردن پیچ های شیار دار استفاده می شود .

 آچار پیچ گوشتی چهار سو :
آچار پیچ گوشتی چهار سو برای باز و بستن پیچ های شیار دار چهار سو بکار می رود .

 آچار پیچ گوشتی خم :
وقتی پیچ درمحل تنگی بسته شده و فضای بالای آن خیلی کوچک باشد از آچار پیچ گوشتی خم ، برای بستن یا باز کردن آن استفاده می شود .

آچار مهره های گرد :
مهره هایی که دارای شیار محیطی بوده و به علت بزرگی یا شرایط خاص فاقد آچار خور می باشند به وسیله آچار مهره باز یا بسته می شود .

   انواع قلم – خط کش فلزی: خط کش فلزی مدرج برای اندازه گیری و خط کشی فلزات به کار می رود.

4 –    سوزن خط کش: برای ترسیم خطوط روی قطعات فلزی از سوزن خط کش استفاده می شود.

5 –

6 – قیچی ورق بُر دستی: ابزاری است که برای بریدن ورقهای فلزی نازک با ضخامت کمتر از یک میلی متر به کار می رود.

7 –در موقع براده برداری از سطح کار ضخامت براده به زاویه گرفتن قلم بستگی دارد هرگاه زاویه را بزرگ انتخاب کنند ضخامت براده بیشتر و اگر زاویه را کوچک انتخاب نمایند ضخامت براده نازکتر خواهد بود .

  قلم تخت :
قلم تخت برای قطع کردن ورق ها ، سرپرچها و غیره بکار می رود .

   قلم شیار :
این قلم دارای نوک باریکی است و برای ایجاد شکاف باریک مانند جار خار بکار می رود .

قلم لب گرد :
برای ایجاد شیارهای هلالی شکل از قلم لب گرد استفاده می شود .

گریس پمپ (روغن دان)
مخزنی است که برای عمل گریس کاری قطعات متحرک و محورهای گردنده ابزارها و دستگاه های مختلف که دارای بلبرینگ ، یاتاقان و... می باشند مورد استفاده قرار می گیرد تا با روغن کاری این قسمت ها موجب روان شدن حرکت فلز روی فلز ، خنک شدن قطعات، کاهش اصطکاک و جلوگیری از خوردگی و سایش آنها شود.

  آچار ترکمتر:

 یکسان بستن پیچها ،بویژه در مورد بستن پیچهای سر سیلندر و مهره های یاتاقانهای میل لنگ ، چرخها،اهمیت زیادی دارد . برای سفت کردن این نوع پیچها یا مهره ها از آچار درجه دار استفاده می گردد .آچار درجه دار دارای میله نشان دهنده است که مقدار سفت کردن پیچ را بر حسب گشتاور وارد شده به آن ،نشان می دهد . مقیاس روی صفحه مدرج بر حسب m.N ، m.kg ، ft-1b ویا in-1b می باشد . آچار ترکمتر:

این آچار را به نام آچار درجـه هـم می شناسند. این آچار نیروئی که برای بستن پیچهای مختلف لازم است به طور استاندارد بـه ما می دهـد و از بـریدن پیـچ و کـم سفت بودن و یا زیاد سفت بودن پیچها جلوگیری می کند. سـر این آچـار مانند دستـه بـکس جغجغه ای است که در دو حالت باز کردن و بستن قابل تنظیم اسـت و تمـام آچارهای بکس میتواند بر روی آن سوار شود . پس از تنظیم آچار بر روی مقدار گشتاور مورد نیـاز بـرای بـستن پیچ پس از رسیدن به آن نیرو و سفت شدن پیچ ، آچار رد می کند. نام نیروی چرخاندن پیچ نیروی گشتاور اسـت که ایـن آچار مـقدار آنرا می سنجد و واحدهای این نیرو کیلو گرم (Kg ) ، نیوتن متر ( N/m ) و فوت پوند (Ft/p ) است که مربوط به سیستمهای مـختلف بر روی دسته این آچار قابل تنظیم است.

انواع ترکمتر : (Torque Wrench)

1.   ترکمتر دیجیتال :  این نوع ترکمتر گشتاور وزاویه چرخش پیچ را اندازه گیری می کند واز دقت بسیار بالائی برخوردار است . 
 
2.   ترکمتر عقربه ای :ترکمترهای عقربه ای گشتاور اعمال شده به پیچ را اندازه گیری میکنند .
3.   ترکمتر تقه ای(Click Tools):  ترکمتر های تقه ای بر روی یک گشتاور مشخص کالیبره میشوند و پس از رسیدن به گشتاور مورد نظر تقه میزنند واگر نیروی بیشتری وارد شود گشتاور پیچ نیز بالاتر خواهد رفت .
 
4.   ترکمتر تاشو: ( Breaking Tools ):  ترکمتر های تاشو بر روی یک گشتاور مشخص کالیبره شده و پس از رسیدن به گشتاور مورد نظرتا می شوند واگر نیروی بیشتری وارد کنیم گشتاور پیچ نیز بالاتر خواهد رفت .
 
5.   ترکمتر خلاصی( Slipping Tools) : ترکمتر های خلاصی بر روی یک گشتاور مشخص کالیبره شده و پس از رسیدن به گشتاور مورد نظر، خلاص شده  واگر نیروی بیشتری وارد کنیم گشتاور پیچ بالاتر نخواهد رفت .

طرز بستن پیچ با ترک خاصدر مدل جغجغه ای توپی ترک مترو میکشیم بیرون روی ترک مورد نظر تنظیم کرده توپی را به سمت داخل فشار می دیم.با سفت کردن پیچ زمانی که صدا تق داد پیچ باترک مورد نظر تنظیم شده. مدل ساعت دار روش عقربه ای داره که حرکت میکنه وعدد را در حین بستن می خومنیم.

طرز باز کردن پیچ:
در مدل جغجغه ای : پیچ خور ترکمترو به سمت دیگر آچار فشار می دیم تا ترکمتر در خلاف جهت کار کنه. از ترک کمتر شروع می کنیم با تنظیم ترک مورد نظر و چرخاندن زمانی که صدای تق آمد یعنی با ترک مورد نظر باز نشده. رفته رفته ترک را افزایش می دیم تا باز بشه . این روش با سعی و خطا ست و نتیجه ترک پیچ ترکی کمتر از ترک باز شده است ( برای حصول نتیجه دقیقتر افزایش ترک را باید کم کم افزایش داد یل از مدل اندی کاتوری استفاده نمود)

چکش تخم مرغی
چکش فیبری و لاستیکی

پتک ها